نشانه های ایمان

امام علی علیه‌ السلام فرمودند:

عَلَامَةُ الْإِیمَانِ أَنْ تُؤْثِرَ الصِّدْقَ حَیْثُ یَضُرُّکَ عَلَى الْکَذِبِ حَیْثُ یَنْفَعُکَ وَ أَنْ لَا یَکُونَ فِی حَدِیثِکَ فَضْلٌ عَنْ عِلْمِکَ وَ أَنْ تَتَّقِیَ اللَّهَ فِی حَدِیثِ غَیْرِکَ.

نشان ایمان آن است که صداقت را انتخاب کنی گرچه به ضرورت باشد و در حالی که دروغ برایت سود دارد و اینکه گفتارت بیش از علمت نباشد و اینکه در هنگام نقل کلام دیگری خدا را در نظر داشته و از او بترس.

نهج البلاغه: حکمت 450

مومن واقعی محافظه کار نیست یعنی با مردم بازی نمی کند و در گفتار و رفتار مطابق حق و فضیلت عمل می کند گرچه در این بین خسارت های مالی و ضررهایی ببینند.

مومن واقعی اگر یک دروغ بگوید کلی سرمایه به دست می آورد اما این کار را نمی کند او حاضر است متحمل مشکلات شود اما جز راست نمی گوید.

امام کاظم علیه السلام می فرمودند:
قُلِ الحَقَّ وَ انِ کانَ فِیهِ هَلاکُکَ فَاِنَّ فِیهِ نَجاتَکَ ... وَ دَعِ الباطِلَ و اِن کانَ فِیهِ نَجاتُکَ فَاِنَّ فِیهِ هَلاکُکَ(1)
حق را بگو اگر چه نابودی تو در آن باشد زیرا که نجات تو در آن است و باطل را رها کن هر چند نجات تو در آن باشد زیرا که در واقع نابودی تو در آن است.

نشان دومی که امام علیه السلام برای ایمان افراد بیان فرمودند اینکه سخن گفتنت بیش از علمت نباشد گاهی بعضی اظهار فضل می کنند و جوری سخن می گویند تا وانمود کنند در سطح عالی علمی هستند ولی بالاخره در لابلای گفتارشان سطح معلوماتشان مشخص می گردد و رسوایی به بار می آید.

اینجا هم صداقتی که امام علیه السلام در ابتدای فرمایش خود داشتند شامل می شود یعنی مومن واقعی هیچ گاه در مباحث علمی چیزی را مدعی نمی شود که نخوانده و فرا نگرفته است.

و مطلب چهارم آنکه وقت نقل قول از دیگران خدا را در نظر داشتن و از او ترسیدن این هم نشانی از ایمان است. هنگام نقل مطالب از دیگران نباید حقد و کینه حسادت بر ما غلبه کند و هر آنچه هست بدون کم و زیاد نقل شود. انسان متقی و خدا ترس که به طور دائم خود را در محضر پروردگار می بیند در نقل قول از دیگران رعایت امانتداری را می کند و مواظب است که خلاف واقع چیزی را بیان نکند که در غیر این صورت گاهی منجر به فتنه و نوعی سخن چینی می گردد و همین باعث می شود دعواها و نزاع ها برپا گشته و خانواده ها از هم پاچیده شوند.

یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَقُولُوا قَوْلًا سَدِیدًا(2)
ای اهل ایمان از خدا بترسید و همواره سخن درست گویید.

از امیرالمومنین علی علیه السلام سوال شد:
اَیُّ شیءٍ مِمّا خَلَقَ اللهُ اَحسَنُ؟ فَقالَ علیه السلام الکَلامُ فَقِیلَ: اَیُّ شَییءٍ مِمّا خَلَقَ اللهُ اَقبَحَ؟ قالَ: اَلکَلامُ ثُمَّ قالَ: بِالکَلامِ اِبیَضَّتِ الوُجُوهُ وَ بِالکَلامِ اِسوَدَّتِ الوُجُوهُ(3)
کدام چیزی که خدا آفریده بهترین است؟ حضرت فرمودند: سخن. عرض شد زشت ترین چیزی که خدا آفریده کدام است؟ حضرت فرمودند: سخن. سپس فرمودند: با سخن است که روسفیدی حاصل می شود و با سخن است که روسیاهی به وجود می آید.

پی‌نوشت‌ها:
1. تحف العقول: 408
2- سوره احزاب: آیه 70
3- تحف العقول: 216

منبع: حدیث زندگی: شرح حکمت های نهج البلاغه، کاظم ارفع، تهران: پیام عدالت، 1390.